Hastalıklardan Korunmak İçin Neler Yapabilirsiniz?
Vücudunuz her gün gözle görülmeyen sessiz ama ölümcül olabilecek düşmanlara karşı savaş veriyor. Bakteri, virüs ve parazit gibi istilacılar sağlığınızı tehdit ediyor. Büyük ihtimalle bu mücadeleyi fark etmiyorsunuz çünkü bağışıklık sisteminiz belirtiler ortaya çıkmadan önce istilacıların çoğunu geri püskürtüyor ya da yok ediyor. Ancak bazen bu zararlı organizmalar üstün geliyor, bu yüzden ilaç ve başka tedavi yöntemleriyle savunmanızı güçlendirmeniz gerekebiliyor.
Binlerce yıl boyunca, insanlar mikroskobik canlıların veya diğer küçük zararlı organizmaların ne kadar tehlikeli olabileceğini bilmeden yaşadı. Ancak 19. yüzyılda, bilim adamları mikroorganizmalar ve hastalıklar arasındaki bağı keşfettiğinde kendimizi savunmak için daha donanımlı hale geldik. O zamandan bu yana tıp alanındaki araştırmalar sayesinde, çiçek hastalığı ve çocuk felci de dahil bazı bulaşıcı hastalıkların görülme sıklığı azaldı ya da bu hastalıklar tamamen ortadan kalktı. Ne var ki son zamanlarda dang hastalığı ve sarıhumma gibi bazı hastalıklar yeniden görülmeye başladı. Neden? Şunları düşünün:
Bu rahatsız edici gelişmelere rağmen kendinizi ve ailenizi korumak için yapabileceğiniz birçok şey var. Makalenin devamında, gelişmekte olan ülkelerde de uygulanabilecek basit ve etkili yöntemler ele alınıyor.
Kendinizi Hastalıklara Karşı Koruyun
GEÇMİŞTE birçok şehir yüksek surlarla korunurdu. Düşman, surlarda ufak bir delik bile açsa tüm şehrin güvenliği tehlikeye girerdi. Vücudunuz da surlarla çevrilmiş bir şehre benzer. Siz de savunma duvarlarınızı güçlendirip kendinizi dış etkenlere karşı korursanız hastalıklara yakalanma riskinizi azaltabilirsiniz. Aşağıda sizi hastalıklara maruz bırakabilecek beş etken ve bunlara karşı alabileceğiniz en iyi önlemler ele alınıyor.
1 SU
TEHLİKE: Zararlı organizmalar vücudunuza kirli su aracılığıyla doğrudan girebilir.
KORUNMA YOLLARI: En iyi korunma yolu suyunuzu temiz tutmaktır. Su kaynağınızın temiz olmadığını düşünüyorsanız evde uygulayabileceğiniz bazı yöntemlerle suyunuzu güvenli hale getirebilirsiniz. Ayrıca içme suyunuzu kapalı bir kapta saklayın ve su almak için temiz bir kepçe kullanın ya da suyunuzu musluğu olan bir bidona aktarın. Ellerinizi asla kullanacağınız temiz suyun içine sokmayın. Mümkünse insan dışkısının uygun şekilde yok edildiği ve su kaynaklarını kirletmediği bir yerde yaşayın.
2 GIDA
TEHLİKE: Gıdaların içerisinde veya üzerinde zararlı organizmalar bulunabilir.
KORUNMA YOLLARI: Bir gıda taze ve besleyici görünse bile mikroplu olabilir. Bu nedenle meyve ve sebzelerinizi iyice yıkamayı alışkanlık edinin. Yemek yaparken veya servis ederken mutfak malzemelerinin, tezgâhın ve ellerinizin temiz olduğundan emin olun. Mikropların ölmesi için bazı gıdaların belli bir sıcaklıkta pişirilmesi gerekir. Rengi değişmiş veya hoş olmayan bir kokusu ve tadı olan gıdalara dikkat edin. Bunlar bir mikrop ordusunun sizi beklediğini gösteren işaretler olabilir. Kullanmadığınız gıdaları en kısa sürede buzdolabına koyun. Hastayken başkalarına yemek yapmaktan kaçının.
3 BÖCEKLER
TEHLİKE: Bazı böcekler taşıdıkları mikroorganizmalar nedeniyle sizi hasta edebilir.
KORUNMA YOLLARI: Hastalık taşıyan böceklerin aktif olduğu zamanlarda mümkünse dışarı çıkmayın. Dışarı çıkmanız gerekiyorsa uzun kollu şeyler veya pantolon gibi koruyucu giysiler giyin. Cibinlik ve böcek kovucu kullanın. Durgun su birikintileri sivrisineklerin üreyebileceği yerlerdir, bu nedenle ortalıkta içinde durgun su bulunan kova ya da kap bırakmayın.
4 HAYVANLAR
TEHLİKE: Hayvanların taşıdığı mikroplar onlara zarar vermezken insanların sağlığını tehdit edebilir. Bir ev hayvanının ya da başka bir hayvanın sizi ısırması, tırmalaması veya dışkısıyla temas etmeniz sizi risk altına sokabilir.
KORUNMA YOLLARI: Bazı insanlar besledikleri hayvanları evin içine sokmayarak onlarla temaslarını sınırlıyor. Evcil hayvanlara dokunduktan sonra ellerinizi yıkayın ve vahşi hayvanlardan tamamen uzak durun. Eğer bir hayvan sizi ısırır veya tırmalarsa yarayı iyice yıkayın ve bir doktora başvurun.
5 İNSANLAR
TEHLİKE: Bazı mikroorganizmalar biri öksürdüğü veya hapşırdığı sırada damlacık yoluyla vücudunuza girebilir. Ayrıca sarılmak ve el sıkışmak gibi temas yoluyla da bulaşabilirler. Mikroplar aynı zamanda kapı kolu, merdiven korkuluğu, telefon, uzaktan kumanda, bilgisayar ekranı ve klavyesinde de barınabilir.
KORUNMA YOLLARI: Tıraş bıçağı, diş fırçası veya havlu gibi kişisel eşyalarınızı başkalarıyla paylaşmayın. Hayvanların ya da başka insanların vücut sıvılarıyla temas etmekten kaçının, kandan veya kan içeren şeylerden uzak durun. Ellerinizi sık sık ve iyice yıkamanın önemini küçümsemeyin. Bu, hastalıkların bulaşmasını önlemenin en etkili yollarından biridir.
Hasta olduğunuzda mümkünse evde kalın. ABD Hastalık Denetim ve Önleme Merkezi öksürürken veya hapşırırken elimizi kullanmak yerine peçete kullanmayı ya da ağzımızı kolumuzla kapatmayı öneriyor.
Eski bir özdeyiş şöyle diyor: “Akıllı kişi felaketi görüp gizlenir” (Özdeyişler 22:3). Tehlikeli hastalıklarla dolu bu dünyada bu sözleri uygulamaya gerçekten de çok ihtiyacımız var. Kendinizi korumak için yerel sağlık hizmetlerinden daha fazla bilgi alın ve temizlikle ilgili tavsiyeleri uygulayın. Savunma duvarlarınızı güçlendirin ve hastalıklara yakalanma riskinizi azaltın!
Uyanış! | No. 6 2016 dergisinden alınmıştır.